Zdalne przywództwo w czasach kryzysu

Niejednoznaczność i niepewność sytuacji biznesowej, z jaką mamy do czynienia od początku pandemii postawiła polskich menedżerów w obliczu nowych wyzwań, testując ich skuteczność menedżerską w zakresie zarówno zarządzania biznesem, jak i pracy z ludźmi. Epidemia wymusiła na firmach konieczność wprowadzenia pracy zdalnej, obecnie zastępowanej często modelem hybrydowym, polegającym na połączeniu pracy stacjonarnej z home office. Zdalne przywództwo powinno być dzisiaj podstawową kompetencją każdego lidera.
Z badania „Przywództwo i komunikacja w firmach w czasie pandemii” przeprowadzonego przez firmę HRK po ponad miesiącu od wprowadzenia stanu epidemii wynika, że kluczowymi elementami przywództwa w czasie kryzysu, wymagającymi rozwoju, jest empatia i motywowanie oraz umiejętność efektywnego funkcjonowania zawodowego w czasie kryzysu.
EMPATIA
Pułapką przywództwa w odmiennej rzeczywistości jest nadmierna koncentracja lidera na kontroli efektywności, kosztach czy przychodach. Kluczowe jest jednak to, że lider nie może zapominać o tzw. ”czynniku ludzkim”. Empatyczny lider musi potrafić dawać swoim podwładnym emocjonalne wsparcie w kryzysie, a do tego niezbędna jest inteligencja emocjonalna, czyli umiejętność rozpoznawania i używania emocji własnych oraz odczytywania emocji innych i radzenia sobie ze stanami emocjonalnymi pracowników. Lider, który zarządza zespołem zdalnym musi być otwarty na słuchanie jego potrzeb i wspieranie go. Powinien zwracać uwagę na samopoczucie pracowników i wykazywać zrozumienie dla trudności, z jakimi mierzą się w sytuacji pracy z domu. Troszczyć się o zdrowie pracowników oraz ich rodzin, być cierpliwym i wyrozumiałym. Wspierać w trudnych sytuacjach życiowych. Świadomość, w jaki sposób sytuacja życiowa, osobowość czy wartości wpływają na funkcjonowanie pracowników, jest niezbędna menadżerom do skutecznego zarządzania.
MOTYWOWANIE
Kolejnym elementem przywództwa w czasie kryzysu jest motywowanie. Dbając o zaangażowanie i efektywność pracowników w czasie lockdown-u pracodawcy w większości skupili się na zapewnieniu im bezpiecznych warunków pracy (home office, niezbędny sprzęt, infrastruktura informatyczna). W raporcie HRK 2020 „Przywództwo i komunikacja w firmach w czasie pandemii” 86% ankietowanych pracowników podało, że jest zadowolonych z zapewnienia przez pracodawców dobrych warunków pracy. Jednak tym, czego najbardziej potrzebują pracownicy w dobie kryzysu, jest docenianie. Słowa podziękowania, uznania za to, że pomimo reżimu sanitarnego, obostrzeń i procedur przychodzą do pracy, wykonują ją efektywnie i z zaangażowaniem.
DELEGOWANIE ZADAŃ
W pracy zdalnej mniejsze znaczenie ma czas pracy, natomiast pracownik musi wiedzieć, czego konkretnie się od niego oczekuje i na kiedy dane zadanie ma być wykonane. Stąd też delegując zadania lider powinien pamiętać o tym, aby przekazać co dokładnie ma być zrobione i jakiego rezultatu oczekuje. Wyjaśnić cel zadania, czyli „po co” to robimy, określić termin jego realizacji i punkty kontrolne. Ważnym elementem jest także określenie obszaru samodzielności pracownika, tzn. które decyzje może podejmować samodzielnie, a które ma konsultować.

ZAUFANIE I KOMUNIKACJA
Kluczową kwestią w przywództwie jest także zaufanie, bez którego wszystkie działania lidera podejmowane na rzecz produktywności i zaangażowania pracowników okażą się niewiele warte. Podstawą zaufania jest wzajemne poznanie się, dlatego lider powinien zadbać o integrację rozproszonego zespołu, budowanie więzi, wzajemne kontakty towarzyskie. Odpowiedzią na te potrzeby w wirtualnej rzeczywistości jest regularne organizowanie spotkań online, np. w specjalnym do tego celu dedykowanym wirtualnym pokoju, które będą poświęcone wyłącznie swobodnym, luźnym rozmowom.
Budowanie zaufania związane jest także z poczuciem bezpieczeństwa pracowników, które w obecnym czasie jest wyjątkowo zachwiane. I tutaj rysuje się ogromna rola lidera w otwartej komunikacji dotyczącej aktualnej sytuacji firmy oraz komunikowania trudnych decyzji. Brak wiedzy działa destrukcyjnie na zespół, powoduje niepewność podwładnych, lęki, stres, obawy o przyszłość w organizacji. Systematyczne spotkania z zespołem i przedstawianie aktualnej sytuacji, podejmowanych działań, planów na przyszłość wpływa na obniżenie lęku, poczucia niepewności oraz wzrost identyfikacji pracowników z tym, co dzieje się w firmie.
SZKOLENIA I ROZWÓJ
W czasie kryzysu ważne jest aby rozwijać umiejętności pracowników. Nie chodzi tutaj wyłącznie o szkolenia zewnętrzne, ale taki podział prac i odpowiedzialności, aby doświadczeni pracownicy, w tym także lider, opiekowali się tymi mniej doświadczonymi. Efektem takich działań będzie nie tylko utrwalenie wiedzy, ale przed wszystkim budowanie więzi w zespole.
Przywództwo w zespole rozproszonym, szczególnie w czasie kryzysu, nie jest tak łatwe, jak się wydaje. Jest wyzwaniem, z którym jednak liderzy są w stanie sobie poradzić. Wymaga od lidera bardzo dobrych umiejętności komunikacyjnych, zwłaszcza w zakresie delegowania i monitorowania zadań oraz umiejętności integrowania zespołu, który jest fizycznie od siebie odizolowany. Sukces odniosą więc przywódcy, którzy będą w stanie odnaleźć dystans pomiędzy światem realnym a wirtualnym.
Tekst autorstwa: Sylwia Plona-Zduńczyk, Coach ACC ICF, trenerka kompetencji biznesowych, menedżerka HR z 20-letnim doświadczeniem w zarządzaniu zespołami

Artykuł pochodzi z Dwumiesięcznika Business Intelligence 4/2020